آموزش کامل درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد – اکت -بخش اول

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد – اکت ACT- یک درمان تجربی است در طول بحث شاید تمرین خاصی گفته شود که حتما آن را به همان شکلی که خواهیم گفت اجرا نمایید. به این شکل به اهداف بحث هفته بیشتر نزدیک خواهیم شد.

مقدمه‌ای بر اکت:

acceptance and commitment therapy که به اختصار ACT – بخوانید اکت – خوانده می‌شود. درمانی است که در زیر مجموعه درمان‌های رفتاری قرار دارد و جز نسل سوم این درمان‌ها می‌باشد. نسلی که همراه با شیوه‌های درمانی مانند رفتار درمانی دیالکیتیکی مارشال لینهان که به اختصار DBT خوانده می شود. و هم چنین درمان شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی،سگال است که به اختصار MBCT خوانده می شود. پا به عرصه درمان گذاشت.

نسل اول رفتار درمانی با کارهای پاولف، اسکینر، ولپه و واتسون مشخص است. نسل دوم رفتار درمانی شناخت را وارد حوزه درمان و بررسی کرد، که می توان از بک و آلبرت آلیس نام برد. نسل سوم که درمان های ذهن آگاهی و پذیرش هستند از دهه ۸۰ میلادی به این سمت وارد عرصه کارزار درمان شدند.

اولین مقاله استیون هیز با محتوی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد – اکت – که در ابتدا فاصله‌گذاری جامع نامیده می شد- در سال ۱۹۸۴ ارائه شد. اما اولین کتاب چاپ شده در این باره در سال ۱۹۹۹ منتشر شد. استدلال هیز این بود که باید مبانی فلسفی و درمانی آن ابتدا تجربه شود تا در برابر منتقدان بتواند پاسخگو باشد.

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد – اکت – بیشتر یک مدل تجربی برای درمان است و از زیر بنای فلسفی و نظری قدرتمندی برخودار است که در شکل زیر می بینید:

FC= functional contextualism زمینه‌گرایی کارکردی

ABA= Apply behavior analysis تحلیل رفتار کاربردی

RFT= relational frame theory نظریه چارچوب ارتباطی

استیون هیز تاکید دارد هر درمانگر اکتی – درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد – نیاز دارد که با این زیربنا آشنا شود تا در طول فرآیند درمان بتواند تسلط بهتری داشته باشند. در اینجا تنها جهت آشنایی شما با این مبانی نظری نکاتی رو خواهم گفت و هدف این است که کاربران عزیز یک فراکاو به دنبال این مباحث کنجکاوی بیشتری داشته باشند.

آشنایی با مبانی نظری و فلسفی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد – اکت – مانند این است که شما بدون اطلاع از مکانیک ماشین هم رانندگی خواهید کرد اما اگر ماشین‌تان دچار مشکل شد با دانستن نظریه‌ها خودتان می‌توانید تعمیر کنید در غیر این صورت باید منتظر تعمیر کار بمانید.

مبانی نظری و زیربنایی ساختمان درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد – اکت -:

زمینه‌گرایی یا بافتارگرایی کارکردی : از پی ساختمان یا بافتارگرایی کارکردی شروع می کنیم. یک صندلی چهارپایه را تصور کنید و تصور کنید که اتفاقی برای این صندلی می‌افتد و لحظه‌ای که یک نفر روی آن می‌نشیند یکی از پایه‌های آن می‌افتد. شما این صندلی را چگونه می بینید؟

در ابتدای این بحث گفتم که همه تمرین‌ها را همراه با ما انجام بدهید. این فعال بدون شما نقش مهمی در یادگیری دارد. لطفا ابتدا به سوال بالا پاسخ دهید و سپس به ادامه خوانش متن بروید….! ?

آیا شما این صندلی را شکسته، معیوب یا آسیب‌دیده توصیف می‌کنید؟ آیا ممکن است این صندلی را ناکارآمد و یا حتی ناهنجار بنامید؟

آموزش دهنده‌گان درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد – اکت – این سؤال را تا به‌حال از هزاران نفر پرسیده‌اند. و همه آن‌ها حداقل به یکی از سؤالات بالا جواب مثبت داده‌اند.

مشکل این جواب غریزی – بله این صندلی مشکلی، عیبی یا نقصی دارد- این است که در آن از به‌حساب آوردن نقش بسیار مهم بافتار – زمینه – غفلت می‌شود پس از شما دعوت می‌کنم تا به سه یا چهار بافتاری فکر کنید که می‌توانیم بگوییم این صندلی در آن‌ها برای رسیدن به یک هدف بسیار مؤثر است.

حال اگر این صندلی رو در بافت‌های دیگر داشته باشیم ، معنای دیگری خواهد گرفت:

•در یک گالری به عنوان اثر هنری و زبیا تعبیر می شود. •در زمان نشستن یک نفر روی صندلی به عنوان وسیله معیوب! • تعریف یک جوک که نیاز به نمایش دادن دارد • ایجاد یک اثر هنری از مبلمان شکسته • نشان دادن اشکالات طراحی در یک کلاس ساخت مبلمان • بهبود دادن قدرت ماهیچه، هماهنگی یا تعادل (مثلاً سعی می‌کنید بدون اینکه صندلی بیفتد روی آن بنشینید). • زخمی کردن خود در محل کار برای اینکه تاوان طلب کنید. • درست کردن آتش

این بافت‌های مختلف به یک صندلی شکسته که یک پایه ندارد معنای دیگری می‌دهند. بافتارگرایی کارکردی نیز همین هدف را دنبال می کند و هر رفتار و تجربه بیرونی و درونی را در بافت خودش تفسیر می کند.

داریم به این نتیجه می رسیم که همان صندلی که یک پایه شکسته دارد در بافت‌ها و زمینه‌ها دیگر معنای دیگری پیدا کرد و در برخی از موقعیت‌ها حتی کارآمد و کاربرد بهتری داشت – گالری – کلاس طراحی و ….

مثالی دیگر برای درک بهتر بافتارگرایی کارکردی خواهیم زد:

فرض کنید گیاهی وجود دارد که آن را زشت ارزیابی می‌کنید و درست وسط باغچه حیاط خانه شما رشد کرده است و تصور کنید که هیچ راهی مگر خراب کردن کل باغچه برای خلاصی از این گیاه ندارید.

ممکن است با خود فکر کنید بالاخره راهی برای خلاصی از دست این گیاه وجود دارد. اگر این‌طور شد به عقب برگردید و به خاطر هدف این تمرین فرض کنید که راهی به‌جز خراب کردن باغچه برای خلاصی از این گیاه ندارید. حالا اگر شما این گیاه را علف هرز ببینید رابطه شما با آن چطور خواهد بود؟

احتمالاً آن را دوست نخواهید داشت و نمی‌خواهید که جلوی چشم شما باشد و ممکن است از این بابت ناراحت یا عصبانی بشوید. ممکن است خیلی راحت وقت زیادی را صرف فکر دراین‌باره بکنید که اگر این گیاه در باغچه نبود، چقدر باغچه زیباتر می‌شد. ممکن است به خاطر اینکه می‌ترسید مردم شما را مسئول وجود آن بدانند نسبت به ورود آن‌ها به باغچه بی‌میل باشید. حتی ممکن است از در عقب خانه شروع به رفت‌وآمد کنید تا چشمتان به این علف هرز زشت نیفتد. به‌عبارت‌دیگر این علف هرز زشت تبدیل به چیزی بسیار مهم در زندگی شما می‌شود تا آنجا که اثر زیادی روی رفتار شما می‌گذارد.

اما چه اتفاقی می‌افتاد اگر شما به‌عوض اینکه این گیاه را یک علف هرز و زشت ببینید، آن را صرفا یک واقعیت ناخوشایند زندگی و بخشی طبیعی از محیط می‌دیدید؟

حالا این همان گیاه است در همان‌جا اما رابطه شما با آن به‌طور بنیادینی تغییر کرده است. حالا دیگر لازم نیست که با آن مبارزه کنید. حالا دیگر لازم نیست درباره آن ناراحت و خجالت‌زده بشوید یا وقت زیادی را صرف فکر به آن بکنید. حالا می‌توانید بدون دغدغه به مردم اجازه بدهید که وارد باغچه شما بشوند و از در حیاط از خانه خارج بشوید. این گیاه تغییری نکرده اما شما دیگر اجازه نمی‌دهید که آن چیزی بسیار مهم در زندگی شما باشد. این گیاه الآن تأثیر یا نفوذ بسیار کمتری روی شما دارد.

همه تمرین‌ها و توضیحات بالا درباره نظریه بافتارگرایی کارکردی بود. نتیجه بافتارگرایی تقریبا مثبت اندیشی است. اما هدف بافتارگرایی این نیست بلکه نگاه به هر چیزی در بافت و زمینه خودش است. اگر به بافتار نگاه کنیم نتیجه برداشت، احساس و رفتار ما چیز دیگری خواهد بود.

در مثال صدلی نمی‌دانم چرا همش صحنه مصاحبه آزاده نامداری با اون خانم یادم میاد ???

راستی! رابطه شما با اون گیاه چه تغییری کرد؟

::: این بحث ادامه دارد. در بخش بعدی درباره دیگر مبانی نظری و فلسفی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد – اکت – صحبت خواهیم کرد :::

++ درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد – اکت – بخش دوم+آموزش کامل